Još jedna godina se približila svom kraju tako da je vreme da se sumira sve ono što se dogodilo u njoj. Čini se kako 2017. nije bila onoliko dramatična i iznenađujuća poput prošle godine (govoreći o književnosti i izdavaštvu uopšte), ali bi se moglo reći kako je bila veoma plodonosna pošto su pored raznovrsnih novih naslova čitaoci dobili nastavke različitih serijala koji su veoma popularni i u svetu ali i kod nas (naravno bradati debeljko je opet omašio, ali navikli smo na to, zar ne?). Ali da krenemo redom...


U 2017 godini smo obeležili:
20 godina od objavljivanja Harija Potera
350 godina od rođenja Džonatana Svifta
200 godina od rođenja Henrija Dejvida Toroa
150 godina od rođenja Luiđija Pirandela i Džona Golsvordija
100 godina od rođenja Entonija Berdžisa, Sidnija Šeldona, Hajnriha Bela i Artura Klarka
200 godina od smrti Džejn Ostin
150 godina od smrti Šarla Bodlera

Književnu 2017. godinu su pre svega obeležili novi naslovi Arundati Roj, Dena Brauna, Džona Grina, Kena Foleta, Pola Ostera i Salmana Ruždija. Bilo je tu dela za sve književne ukuse i moramo pohvaliti domaće izdavačke kuće kako su skoro u stopu pratili svetske izdavačke trendove, pa smo uspeli neke od aktuelnih naslova da čitamo skoro u isto vreme kada i svetsko čitalačko telo. Sledi spisak knjiga od kojih se najviše očekivalo u ovoj godini:
Alan Hollinghurst – The Sparsholt Affair
Arundhati Roy – The Ministry of Utmost Happiness (Ministarstvo neizmerne sreće, Laguna)
Celest Ng – Little Fires Everywhere
Colm Toibin – House of Names
Dan Brown – Origin (Robert Langdon 5) (Poreklo, Solaris)
Dennis Lehane – Since We Fell
Elizabeth Strout – Anything is Possible (U najavi za Booku)
George Saunders - Lincoln in the Bardo (u najavi za Geopoetiku)
Harlan Coben – Don’t Let Go
Jennifer Egan – Manhattan Beach
John Green – Turtles All The Way Down (Nema kraja kornjačama, Urban Reads)
John Grisham – Camino island
Katie Kitamura – A Separation (U najavi za Booku)
Ken Follett – A Column of Fire (Kingsbridge 3) (Temelji večnosti, Evro Book)
Paul Auster – 4 3 2 1 (U najavi za Geopoetiku)
Philippa Gregory – The Last Tudor
Pola Hokins – Into the Water (U tihoj vodi, Vulkan)
Salman Rushdie – The Golden House (Kuća Goldenovih, Vulkan)
Sophie Kinsella – My Not So Perfect Life (Moj ne tako savršeni život, Laguna)
Viet Thanh Nguyen – The Refugees

Ljubitelje fantastike su u ovoj godini obradovala nova dela Endija Vira, Džoa Hila, Stivena Kinga, ali posebna poslastica je prvi deo nove trilogije Filipa Pulmana, The Book of Dust, koja prethodi serijalu Njegova mračna tkanja (ovu trilogiju je svojevremeno objavila Laguna). Inače, da vas obradujemo, Lagunci su otkupili prava i uskoro izlazi prevod prvog dela :) Evo kraćeg spiska dela koja imaju veze sa fantastikom ili hororom, a koja su bila sa radošću očekivana u 2017. godini:
Alwyn Hamilton – Traitor to the Throne (Rebel of the Sands 2) (Izdajnica prestola, Urban Reads)
Andy Weir – Artemis (Artemida, Evro Book)
Brendon Sanderson – Oathbringer (The Stormlight Archive 3) (Laguna je objavila prva dva nastavka, ali je veoma neizvesno da li će završiti ovaj serijal)
Cassandra Clare – Lord of Shadows (The Dark Artifices 2)
Jeff VanderMeeer – Borne
Joe Hill – Strange Weather
John Scalzi – The Collapsing Empire (The Interdepenedency 1)
Karen Marie Moning – Feversong (Fever 9)
Katherine Arden – The Bear and the Nightingale (The Winternight Trilogy 1) (Medved i slavuj, Dibidus)
Leigh Bardugo – The Language of Thorns: Midnight Tales and Dangerous Magic (Grisha Verse)
Leigh Bardugo – Wonder Woman: Warbringer (DC Icons 1) (Čudesna žena – vesnica rata, Urban Reads)
Maggie Stiefvater – All the Crooked Saints
Marie Lu – Warcross (Warcross 1) (Ratskršće, Urban Reads)
Marissa Meyer – Renegades (Renegades 1)
Neil Gaiman – Norse Mythology (Nordijska mitologija, Laguna)
Philip Pullman – La Belle Sauvage (The Book of Dust 1) (u najavi za Lagunu)
Rick Riordan – The Dark Prophecy (The Trials of Apollo 2)
Sarah J. Maas – A Court of Wings and Ruin (A Court of Thorns and Roses 3)
Sarah J. Mass - Tower of Dawn (Throne of Glass 6) (Laguna je do sada objavila četiri knjige ovog serijala)
Stephanie Garber – Caraval (Caraval 1) (Karaval, Laguna)
Stephen King & Owen King – Sleeping Beauties
Stephen King & Richard Chizmar – Gwendy’s Button Box
V. E. Schwab - A Conjuring of Light (Shadow of Magic 3)
Veronica Roth – Carve the Mark (Carve the Mark 1) (Recke smrti, Urban Reads)
Victoria Aveyard – King’s Cage (Red Queen 3) (Kraljev kavez, Urban Reads)
Victoria Schwab – Our Dark Duet (Monster of Verity 2) (Naš mračni duet, Publik Praktikum)

I kada smo već u sferi fantastike, ljubitelji Terija Pračeta će zasigurno zapamtiti avgust 2017. godine jer je tada izvršena poslednja želja autora, da se parnim valjkom uništi hard disk na kome se nalazi sve ono što nije dovršio za života. Pregaženi hard disk je završio na izložbi posvećenoj Pračetu, nazvanoj HisWorld, a mi smo ostali uskraćeni za nekih 10tak romana koje je počeo da piše.

I domaća književna scena je bila veoma plodna. Mnogi pisci su nas obradovali svojim novim naslovima, a pojavile su se i dve zbirke u kojima se nalaze priče naših najznačajnijih savremenih autora žanrovske književnosti. Evo nekoliko dela koja su se pojavila ove godine:
Aleksandar Tešić – Kosingas 5: Onaj što nauči mrak da sija (Strahor)
Darko Tuševljaković – Naknadne istine (Arhipelag)
David Albahari – Danas je sreda (Čarobna knjiga)
Dejan Stojiljković – Olujni bedem (Laguna)
Dimitrije Stevanović – Trubadurova svita (Strahor)
Goran Gocić – Poslednja stanica Britanija (Laguna)
Goran Skrobonja – Kada kažeš da sam tvoj (Laguna)
Igor Marojević – Prave Beograđanke (Laguna)
Ivan Tokin – Pas (Arete)
Jovica Aćin – Srodnici (Laguna)
Marko Šelić – Marčelo – Malterego - Knjiga druga: Higijena nesećanja I deo (Laguna)
Marko Šelić – Marčelo – Malterego – Knjiga druga: Higijena nesećanja II deo (Laguna)
Marko Vidojković – E baš vam hvala (Laguna)
Oto Oltvanji – Priče misterije i magije (Laguna)
Radivoj Šajtinac – Porcelan (Geopoetika)
Vida Ognjenović – Maksimum (Arhipelag)
Vladimir Pištalo – Sunce ovog dana (Agora)
Vuk Drašković – Ko je ubio Katarinu (Laguna)
Čuvari zlatnog runa - Zbirka priča Homolja i Zvižda (Centar za kulturu „Veljko Dugošević“ Kučevo)
U vrzinom kolu (Strahor)

Za razliku od prošle godine, ovogodišnji dobitnik Nobelove nagrade nije dovođen u pitanje među čitalačkom publikom. Čini se kako je nagrada zasluženo pripala skromnom i tihom Kazuu Išiguru. Književne nagrade su oduvek bile smernice za čitaoce, pa vas podsećamo na pisce i njihova dela, za koja su u ovoj godini osvojili neku od književnih nagrada:
Nobelova nagrada: Kazuo Ishiguro (Dereta je objavila tri njegova romana: Ostaci dana, Zakopani džin i Slikar prolaznog sveta, u najavi su Ne daj mi nikada da odem, Bez utehe i Nokturna)
Bukerova nagrada: George Saunders – Lincoln in the Bardo (u najavi za Geopoetiku)
Bukerova internacionalna nagrada: David Grossman – A Horse Walks Into a Bar (Konj ulazi u Bar, Arhipelag)
Pen/Fokner nagrada: Imbolo Mbue – Behold the Dreamers (Ovde dolaze sanjari, Vulkan)
Pulicerova nagrada: Colson Whitehead – The Underground Railroad (Podzemna železnica, Laguna)
Kosta nagrada za knjigu godine: Sebastian Barry – Days Without End
Američka nacionalna nagrada za književnost: Jesmyn Ward – Sing, Unburied, Sing

Sajt Goodreads je, kao i svake godine, dodelio „Choice Awards“ nagrade za najbolje knjige u 20 kategorija. Ove godine je pristiglo 3.887.950 glasova od čitalaca širom sveta. Evo pobednika u najznačajnijim kategorijama:
Fikcija: Celest Ng – Little Fires Everywhere
Misterija i triler: Paula Hawkins – Into the Water (U tihoj vodi, Vulkan)
Istorijska fikcija: Lisa Wingate – Before We Were Yours
Fantazija: J.K.Rowling – Fantastic Beasts and Where to Find Them (The Original Screenplay) (Fantastične zveri – originalni scenario, Čarobna knjiga)
Romantika: Colleen Hoover – Without Merit
SF: Andy Weir – Artemis (Artemida, Evro Book)
Horor: Stephen King & Owen King – Sleeping Beauties
Humor: Lauren Graham – Talking As Fast As I Can
Memoari i autobiografija: Hillary Rodham Clinton – What Happened
Istorija i biografija: Kate Moore – The Radium Girls
Nauka i tehnologija: Neil DeGrasse Tyson – Astrophysics for People in a Hurry (Astrofizika za ljude kojima se žuri, Urban Reads)
Poezija: Rupi Kaur – The Sun and Her Flowers
Prvi roman Goodreads autora: Angie Thomas – The Hate U Give (Ta mržnja koju seješ, Urban Reads)
YA fikcija: Angie Thomas – The Hate U Give (Ta mržnja koju seješ, Urban Reads)
YA fantazija: Sarah J. Maas – A Court of Wings and Ruin
Dečiji roman: Rick Riordan – Magnus Chase and the Gods of Asgard

Nagrade vezane za SF, EF i sličnu literaturu osvojili su:
Hugo nagrada: N.K. Jamisin – The Obelisk Gate
Nebula nagrada: Charlie Jane Anders – All the Birds in the Sky
Lokus nagrada za naučnu fantastiku: Liu Cixin – Death's End
Lokus nagrada za fantaziju: Charlie Jane Anders – All the Birds in the Sky
Nagrada Artur Klark: Colson Whitehead – The Underground Railroad (Podzemna železnica, Laguna)

U Srbiji su u toku 2017. godine dodeljene sledeće nagrade:
NIN-ova nagrada: Ivana Dimić – Arzamas (Laguna)
Nagrada „Meša Selimović“: Vladislav Bajac – Hronika Sumnje (Geopoetika) i Mirko Demić – Ćutanja iz Gore (Agora)
Nagrada „Ivo Andrić“: Jelena Lengold – Raščarani svet (Arhipelag)
Nagrada „Isidora Sekulić“: Labud Dragić – Kukavičja pilad (Srpska književna zadruga)
Kočićevo pero: Vladika Grigorije – Preko praga (Laguna)
Nagrada „Stevan Sremac“: Enes Halilović – Ako dugo gledaš u ponor (Albatros plus)
Nagrada „Miroslav Dereta“: Savo Stijepović – Sredozemlje (Dereta)
Portalibrisov konkurs „Vrata Knjige 2017“: Dragana Ćosić i Aleksandra Savić – Loza Pelina: Magla (Portalibris)
Nagrada „Politikinog zabavnika“: Vladislava Vojnović – Avram, Bogdan, vodu gaze (Službeni glasnik)
Nagrada „Pegaz“: Nemanja Jovanov – Belina (Književna omladina Srbije)

Evropsku nagradu za književnost za 2017. godinu je dobio Darko Tuševljaković za izvanredni roman Jaz (Arhipelag) o kojem smo već pisali na ovim našim stranicama. Tuševljaković je treći pisac iz Srbije koji je dobio ovu prestižnu nagradu. Pre njega su tu nagradu osvojili Jelena Lengold (2011) i Uglješa Šajtinac (2014).

Knjige su oduvek bile odlična inspiracija za filmadžije. I u 2017. godini smo imali prilike da pogledamo mnoštvo ekranizacija:
1922 na osnovu istoimene novele Stivena Kinga iz zbirke Full Dark, No Stars
Američki plaćenik (American Assassin) po istoimenom romanu Vinsa Flina
Čudo (Wonder) po istoimenom romanu R. H. Palasia (Dereta)
Devojka sa svim darovima / Pandora (The Girl with All the Gifts) po istoimenom romanu M.R. Keri (Vulkan)
Doba lala (Tulip Fever) po istoimenom romanu Debore Mogah (Laguna)
Džeraldova igra (Gerald's game) po istoimenom romanu Stivena Kinga
Izgubljeni grad Z (The Lost City of Z) po istoimenom romanu Dejvida Grana
Koliba (The Shack) po istoimenom romanu Vilijama P. Janga (Laguna)
Krug (The Circle) po istoimenom romanu Dejva Egersa (Booka)
Meda Pedington 2 (Paddington 2) na osnovu romana o medi Pedingtonu Majkla Bonda (Jasen)
Moja rođaka Rejčel (My Cousin Rachel) po istoimenom romanu Dafni di Morije
Mračna kula (The Dark Tower) po istoimenom serijalu Stivena Kinga (Vulkan)
Opčinjen (The Beguiled) po istoimenom romanu Tomasa Kalinana
Ovo liči na kraj (The Sense of an Ending) po istoimenom romanu Džulijana Barnsa (Geopoetika)
Pedeset nijansi mračnije (Fifty Shades Darker) po istoimenom romanu E.L. Džejms (Laguna)
Planina koja nas razdvaja (The Mountain Between Us) po istoimenom romanu Čarlsa Martina
Pre nego što odem (Before I Fall) po istoimenom romanu Loren Oliver (Publik praktikum)
Sneško (The Snowman) po istoimenom romanu Ju Nesbea (Laguna)
Sve, baš sve (Everything, Everything) po istoimenom romanu Nikole Jun (Urban Reads)
To (It) po istoimenom romanu Stivena Kinga (Vulkan)
Ubistvo svetog jelena (The Killing of a Sacred Deer) na osnovu Euripidove drame Ifigenija na Aulidi (Plato)
Ubistvo u Orijent Ekspresu (Murder on the Orient Express) po istoimenom romanu Agate Kristi (Laguna)
Ukleta kuća (Crooked House) po istoimenom romanu Agate Kristi (Mladinska knjiga)
Večera (The Dinner) po istoimenom romanu Hermana Koha (Zavet)
Viktorija i Abdul (Victoria & Abdul) po istoimenoj knjizi Šrabani Basu
Zovi me svojim imenom (Call Me by Your Name) po istoimenom romanu Andre Acimana

Serije nastale na osnovu književnih dela, koje smo mogli da pratimo u toku 2017. godine:
Alijas Grejs (Alias Grace) po istoimenom romanu Margaret Atvud (Laguna)
Američki bogovi (American Gods) po istoimenom romanu Nila Gejmena (Laguna)
Električni snovi (Electric Dreams) na osnovu različitih dela Filipa K. Dika (Kontrast, Algoritam)
Nevine laži (Big Little Lies) po istoimenom romanu Lijan Morijarti (Vulkan)
Ponoć, Teksas (Midnight, Texas) po istoimenom serijalu Šarlejn Haris
Serija nesrećnih događaja (A Series of Unfortunate Events) na osnovu istoimenog serijala Lemoni Sniketa (Narodna knjiga)
Sin (The Son) po istoimenom romanu Filipa Majera
Sluškinjina priča (The Handmaid's Tale) po istoimenom romanu Margaret Atvud (Laguna)
Smaragdni grad (Emerald City) na osnovu serijala o zemlji Oz L. Frenka Bauma (Pčelica)
Strajk (Strike) na osnovu serijala o Kormoranu Strajku Dž.K.Rouling (pisano pod pseudonimom Robert Galbrajt) (Evro Book)
Trinaest razloga (13 Reasons Why) po istoimenom romanu Džej Ašera (Laguna)

U 2017. godini su nas zauvek napustili:
Sem Šepard (73), američki glumac i pisac, poznat po dramama Buried Child i Curse of the Starving Class, kao i knjizi Zapisi iz motela (Clio)
Robert Džejms Voler (77), američki pisac, poznat po romanu Mostovi okruga Medison (Narodna knjiga, Vulkani)
Dejvid Stori (83), britanski pisac, dobitnik Bukerove nagrade za 1976. godinu za roman Saville
Predrag Matvejević (84), bosanski pisac, poznat po romanu Mediteranski brevijar
Huan Gojtisolo (86), španski pisac, poznat po romanima Znaci identiteta (Laguna) i Prognan sa svih strana (Dereta)
Kolin Dekster (86), britanski pisac, poznat po serijalu Inspektor Mors
Derek Volkot (87), pesnik sa Svete Lucije, dobitnik Nobelove nagrade za knjževnost 1992. godine
Robert M. Pirsig (88), američki pisac i filozof, poznat po knjizi Zen i umetnost održavanja motocikla (Okean)
Vilijam Piter Blati (89), američki pisac, poznat po romanu Isterivač đavola (Čarobna knjiga)
Džon Berger (90), britanski pisac, dobitnik Bukerove nagrade za 1972. godinu za roman G.
Lujza L. Hej (90), američka spisateljica, autorka mnogo motivacionih knjiga i knjiga samopomoći kao npr. Moć je u vama, Izlečite svoje telo,... (Leo Commerce)
Majkl Bond (91), britanski pisac, autor Mede Pedingtona (Jasen)
Brajan Oldis (92), britanski pisac naučne fantastike, poznat po priči Super-Toys Last All Summer Long, koja je poslužila Kjubriju i Spilbergu kao osnova za film A.I. i po trilogiji Helikonija.
Žan D’Ormeson (92), francuski pisac, poznat po romanima Priča Jevrejina lutalice (Plato), Slava carstva (Plato) i Otići ću jednog dana ne rekavši sve (Clio)
An Golon (96), francuska spisateljica, autorka serijala Anđelika (Čarobna knjiga)
Ričard Vilbur (96), američki pesnik, dvostruki dobitnik Pulicerove nagrade za poeziju (1957 i 1989)

I za kraj da vas malo zainteresujemo za neke nove naslove koji nas očekuju u 2018. godini:
Alwyn Hamilton – Hero at the Fall (Rebel of the Sands 3)
Amie Kaufman & Jay Kristoff - Obsidio (The Illuminae Files 3)
Dave Eggers – The Monk of Mokha
Jane Harper – Force of Nature
Jo Nesbo – Macbeth (Hogarth Shakespeare)
Jojo Moyes – Still Me (Me Before You 3)
Kristin Hannah – The Great Alone
Lauren Groff – Florida
Madeline Miller – Circe
Maggie O'Farrell – I Am, I Am, I Am: Seventeen Brushes with Death
Pierce Brown – Iron Gold (Red Rising 4)
Sabaa Tahir – A Reaper at the Gates (An Ember in the Ashes 3)
Sarah J. Maas – Catwoman: Soulstealer (DC Icons 3)
Stephanie Garber – Legendary (Caraval 2)
Stuart Turton – The 7 ½ Deaths of Evelyn Hardcastle
Tahereh Mafi – Restore Me (Shatter Me 4)
Veronica Roth – The Fates Divide (Carve the Mark 2)
Victoria Aveyard – War Storm (Red Queen 4)
Zadie Smith – Feel Free: Essays

2017. godina je još jedna u nizu uspešnih godina vezanih za književnost. U prilog tome govori i Beogradski sajam knjiga koji iz godine u godinu ima sve šareniju i sve impozantniju ponudu. Sudeći na osnovu posećenosti moglo bi se zaključiti da ljudi ipak vole da čitaju, i samim tim je opravdana ta šarolika ponuda naših izdavača. Rej Bredberi je svojevremeno napisao: „Da biste uništili kulturu ne morate spaliti knjige. Dovoljno je da ih ljudi prestanu čitati.“ Čini se kako još uvek ima nade za čovečanstvo... Odaberite neki od naslova iz ovog našeg pregleda onoga što je obeležilo 2017. godinu u književnosti i obradujte sebe ili svoje prijatelje. Možda baš neka od ovih knjiga postane vaša omiljena
Kristijan Vekonj