Ljubav na seoski način
Helly Cherry
Verovatno niko, u čitavoj istoriji domaće kinematografije, nije uspevao da tako živopisno dočara seoski ambijent kao Dragoslav Lazić. Gotovo čitav njegov stvaralački opus posvećen je temama života na selu ili prilagođavanja prve generacije doseljenika na uslove života u gardu.
Karijeru je počeo snimanjem kratkih dokumentaraca (Zadušnice, Bogojavljanje, Reportaža iz ženskog bloka, Parničenje i sl.), da bi na velikom platnu debitovao 1966. filmom „Tople godine“, u kome je jednu od svojih prvih uloga ostvario veliki Bekim Fehmiu. Dve godine kasnije, Dragoslav Lazić snima jedan od svojih najpoznatijih filmova, komediju „Sirota Marija“. Ovim filmom a kroz lik Voje molera (Ljubiša Samardžić), Lazić stvara lik seoskog ženskaroša i pijanca, koji će dvadesetak godina kasnije svoje puno otelotvorenje dostići u serijalu filmova o Sekuli. U svojim delima, Lazić se često oslanja na ikonografiju karakterističnu za srpsko selo, tako da su kadrovi često bogati prikazima seoskih svetskovina, venčanja, sahrana, nadgrobnih spomenika, vodenica i sve to praćeno obiljem običaja koji su, najčešće, stavljeni u komičan kontekst.
Karijeru je počeo snimanjem kratkih dokumentaraca (Zadušnice, Bogojavljanje, Reportaža iz ženskog bloka, Parničenje i sl.), da bi na velikom platnu debitovao 1966. filmom „Tople godine“, u kome je jednu od svojih prvih uloga ostvario veliki Bekim Fehmiu. Dve godine kasnije, Dragoslav Lazić snima jedan od svojih najpoznatijih filmova, komediju „Sirota Marija“. Ovim filmom a kroz lik Voje molera (Ljubiša Samardžić), Lazić stvara lik seoskog ženskaroša i pijanca, koji će dvadesetak godina kasnije svoje puno otelotvorenje dostići u serijalu filmova o Sekuli. U svojim delima, Lazić se često oslanja na ikonografiju karakterističnu za srpsko selo, tako da su kadrovi često bogati prikazima seoskih svetskovina, venčanja, sahrana, nadgrobnih spomenika, vodenica i sve to praćeno obiljem običaja koji su, najčešće, stavljeni u komičan kontekst.
Početkom avgusta 1970. godine na, u to vreme jedinoj domaćoj televiziji, premijerno je emitovana prva (od ukupno 8. epizoda) serijala „Ljubav na seoski način“. Ostalo je zapisano da je ova serija imala ogromnu gledanost i popularnost kakvu su, pre toga, imale jedino komedije Radivoja Lole Đukića. Tome je u velikoj meri doprinela i uloga Miodraga Petrovića Čkalje, genijalnog komičara i jednog od najpopularnijih domaćih glumaca u to vreme. Čkalja je svoju punu afirmaciju i popularnost stekao u televizijskom a kasnije i filmskom serijalu „Servisna stanica“ koji je, uglavnom, bio utemeljen na harizmi dvojice glavnih glumaca (Mija Aleksić i Čkalje). Njihovi likovi su, dobrim delom, bili bazirani na likovima čuvenog holivudskog dvojca Din Martin/Džeri Luis, naravno adekvatno prilagođeni ovdašnjoj publici. Elem, pored Čkalje u serijalu se pojavljuje čitava galerija živopisnih i fenomenalno dočaranih likova. Pre svega, uloge Ratka Sarića kao deda Pauna i Živke Matić kao Stamene, na jedan slikovit i simpatičan način, dočaravaju dušu čoveka sa sela.
Iz Lazićevog stvaralačkog opusa se možda i najbolje vidi, u kojoj meri duh jednog vremena utiče na stvaranje i neponovljivost filmske, odn. televizijske magije. Kada je trideset i nešto godina kasnije, snimao svoj serijal „Seljaci“, uprkos odličnom glumačkom sastavu, reditelj, ni kroz stotinak emitovanih epizoda, nije uspeo da dočara čak ni delić atmosfere i harizme, kakvu je imala njegova starija serija. Naravno, u seriji je vidljiv i ideološki aspekt, što je i razumljivo s obzirom na kontekst i društvene prilike u kojima je serija snimana. U jednoj epizodi u kadru su dve porodice budućih prijatelja, koje jedu za stolom pored koga, na platnenoj zidnoj dekoraciji tzv. „domaćici“, stoji tekst sa natpisom „U Srbiji se ne posti“. Takođe, tokom čitavog serijala je vidljiv latentan otklon ka tradiciji, najslikovitije prikazan u liku protagoniste Milorada, mladog idealiste i begunca sa sela koji želi da raskrsti sa „nazadni običaji“. Sudbina umetničkog dela da bude stavljeno u kontekst primenjenog i angažovanog, nije zaobišla ni ovaj serijal. Čitavoj težnji ondašnjeg socijalističkog društva, da sela premesti u gradove a seljake sa njiva u fabrike, dobro je došla i serija u kojoj dopadljivi protagonista ostavlja selo, familiju i običaje i odlazi u grad da se zaposli „bez vezu“.
Na kraju krajeva, umetničko delo treba gledati, shvatati a pre svega doživeti i osetiti, samo sa aspekta emocija koje ono nosi i katarze koju stvara na kraju. Test vremena najbolje pokazuje da li umetničko delo poseduje neku vrednost ili ostaje zarobljeno, lokalno i vremenski ograničeno. A „Ljubav na seoski način“ , sudeći po gledanosti koju ima i danas, predstavlja pravi mali biser i delo za sva vremena.
Mladen Milosavljević